Met enige regelmaat komen kerken in het nieuws. Ondanks de goede dingen die kerken doen, zoals het jeugdwerk, pastoraat, diaconaat, omzien naar elkaar en vooral ook de prediking van Gods Woord, lijken kerken vooral negatief in het nieuws te komen. De ene keer gaat het over een standpunt over een festival als de Passion, dan over een standpunt over de ‘LHBTI-community’ zoals met de Nashville-verklaring, een andere keer over meer kerkgangers toelaten in de kerk dan wordt geadviseerd, etc. Pers komt daar dikwijls op af en beschrijft met grote woorden wat gelovigen nu weer doen. Maar wat als er op zondag pers op het kerkplein staat? Onderstaand voorbeeld laat twee dingen zien: hoe gemeenteleden het gesprek kan aangaan met een journalist wat positief verloopt én hoe beter niet kan worden gereageerd. Het laatste gedeelte van onderstaande video blijft bij veel mensen hangen.
Rustig blijven
Nu is het heel makkelijk om achteraf te zeggen dat het anders had gemoeten. Maar hoe dan? Vooral: voorbereiding. Laat het niet zo zijn dat de pers je overvalt, ook niet als er wat vervelend wordt gedaan. Besef dat wat prikkelende vragen goed zijn voor de kijkcijfers, maar boos worden, duw- en trekwerk is zeker een garantie voor een hoge vermelding bij de trending video’s, reacties uit het hele land en opmerkingen vanuit de Kamer.
Hierbij enkele adviezen:
- Voor kerkenraden:
- Weet dat er bepaalde gebeurtenissen of omstandigheden kunnen zijn die journalisten naar de kerk trekken. Speel daar op in, zorg dat een woordvoerder aanwezig is.
- Overleg voorafgaand aan de zondag met de gemeente en de politie.
- Informeer gemeenteleden voorafgaand aan de zondag en instrueer hen hoe te handelen: blijf vriendelijk, zeg ‘geen commentaar’ en blijf doorlopen. Benadruk dat de pers wel te woord mag worden gestaan, maar dat men dan wel rustig moet blijven en met behulp van argumenten antwoord moet geven op gestelde vragen.
- Reageer als predikant of ouderling voor de preek ook op de ontstane situatie. Dat kan de gemoederen tot bedaren brengen. Tevens zijn veel preken digitaal te volgen of na te luisteren, ook daarom is het goed om de situatie te bespreken: net doen alsof er niets gebeurt is kan niet. Weeg de woorden wel af, want ook dat kan tegen de kerk worden gebruikt.
- Roep kerkgangers na afloop van de dienst ook op om rustig te blijven.
- Voor kosters, toezichthouders en anderen:
- Zorg dat toezichthouders ook buiten zichtbaar aanwezig zijn en laat hen de-escalerend optreden. Laat hen plaatsnemen aan de buitenkant van het kerkplein, zodat kerkgangers in alle rust naar binnen kunnen.
- Alleen de woordvoerder spreekt met de pers, een toezichthouder of koster niet. Verwijs voortdurend naar de woordvoerder, deze moet dan wel beschikbaar zijn.
- Behandel de journalist met respect.
- Wees vriendelijk, journalisten doen hun werk en zijn vakmensen op hun gebied. Waarschuw de persvoorlichter van de kerk.
- Voor woordvoerders:
- Behandel de journalist met respect.
- Bij meerdere journalisten kan bijvoorbeeld 15 minuten voorafgaand aan de dienst een korte verklaring worden gelezen, waarna er ruimte is voor vragen.
- Sta op een plek waarbij wordt voorkomen dat erger doet vermoeden.
- Wees consistent in je boodschap en houd de kernboodschap vast. Spreek namens de kerk en niet namens jezelf.
- Gebruik geen wollig, uitgebreid verhaal en vermijd een voor de wereld onbegrijpelijk taalgebruik over geloofszaken. Besef ook dat er dingen zijn waar je niet over wilt praten, noteer die desnoods en laat je niet verleiden tot het doen van uitspraken. Je kan zeggen: dat is nu niet relevant.
- Houd de leiding over het gesprek.
- Lieg nooit. Journalisten kunnen meerdere bronnen gebruiken om wat je zegt te onderzoeken op de waarheid. Wees eerlijk en geef toe als je iets niet weet.
- Laat je niet verleiden tot boosheid of irritatie. Denk ook aan je non-verbale communicatie.
- Beëindig het gesprek positief en bedank de journalist voor zijn tijd. Vraag of je het stuk voor publicering mag inzien.
Onderstaande videofragmenten laten zien wat er gebeurde in Urk en Krimpen aan den IJssel. Besef dat er flink wordt geknipt in de opname en dat zaken daarmee uit het verband worden getrokken. Los dat geweld nooit mag, worden uit goede gesprekken enkele fragmenten genomen die de journalist passend vindt voor zijn opname of artikel. Het is heel sterk hoe de man in de tweede video zijn excuus aanbied en de boel probeert te sussen.
Het is zinvol dat de woordvoerder van de kerk een mediatraining volgt. Dat kan helpen de boodschap goed te verwoorden en om te gaan met kritische pers. En niet alleen de woordvoerder moet getraind worden, ook de koster en toezichthouders. Simuleer tijdens een oefening maar eens een lastige journalist. Dat is zeer leerzaam!
Dit bericht is op maandag 29 maart aangevuld vanwege de gebeurtenissen rond enkele kerken op zondag 28 maart.
Kerkveiligheid is er voor kerken. Adviseert en traint op het gebied van veiligheid en hulpverlening. Kerkveiligheid draagt bij aan een veilige kerkgang.